O probiotykach już było, ale z reguły w jakimś konkretnym kontekście zdrowotnym. Postanowiłam więc przygotować ten artykuł z podstawowymi informacjami o nich. To, że się tak wyrażę, kwintesencja tego, co należy wiedzieć o probiotykach. Mam nadzieję, że ci się przyda. Tym bardziej, że probiotyki są bardzo ważne m.in. dla naszej odporności (ale nie tylko dla niej!!!).
Probiotyki – podstawowe informacje
Probiotyki to pożyteczne bakterie zasiedlające ludzkie ciało. Szacuje się, że ogólna ilość tych bakterii przewyższa dziesięciokrotnie liczbę komórek ludzkiego ciała (ciekawe, nieprawdaż?). Zdecydowana większość tych pożytecznych bakterii zasiedla nasze jelita.
To, że bakterie żyją sobie w nas zapewnia nam wiele korzyści zdrowotnych. Dowiedziono, że probiotyki dają nam odporność, poprawiają trawienie, ułatwiają odchudzanie i generalnie zmniejszają ryzyko zachorowania na bardzo wiele chorób.
Probiotykami nazywamy wszelkie żywe mikroorganizmy zasiedlające nasze ciała i korzystnie wpływające na zdrowie. W większości są to bakterie, ale również niektóre typy drożdży współpracują z ludzkimi organizmami (podczas gdy inne powodują choroby). Nie myśl więc, że określenie to odnosi się jedynie do suplementów, które lekarz przepisuje np. do stosowania osłonowego w czasie antybiotykoterapii.
Skąd się biorą probiotyki?
Pierwsze probiotyki zasiedlają nasze ciało już w momencie narodzin. Przechodzą na nas z naszych mam. Z czasem ich populacja rośnie. Między innymi dzięki spożywaniu żywności bogatej w probiotyki oraz takiej, która odżywia te drobnoustroje.
Źródłami probiotyków mogą oczywiście być suplementy, ale najlepiej jest je po prostu zjadać w pożywieniu. Znajdziesz je we wszystkich fermentowanych produktach spożywczych tj. np. maślance, jogurcie, kiszonej kapuście czy egzotycznych fermentowanych produktach takich jak tempeh czy kimchi.
Tym, co probiotyki lubią jeść są głównie prebiotyki, czyli substancje odżywcze dla bakterii. Są to przede wszystkim włókna pokarmowe (błonniki), dlatego w diecie nie może zabraknąć również tych składników.
Cała populacja bakterii jest zróżnicowana. Poza tym bakterie probiotyczne mają różne “specjalizacje”. Tutaj robi się już bardziej skomplikowanie dlatego nie będę kontynuować tematu specjalizacji. Pamiętaj jednak, że w ramach zwalczania konkretnych problemów należy dobrać odpowiednie probiotyki – suplementy. Lub też po prostu sięgnąć po takie, które zawierają najwięcej zróżnicowanych szczepów probiotycznych.
Zapamiętaj: priobiotyki to zarówno mikroorganizmy, które zasiedlają nasz organizm i korzystnie wpływają na nasze zdrowie, jak i suplementy zawierające szczepy bakterii probiotycznych. W pożywieniu probiotyki znajdziesz przede wszystkim w fermentowanych produktach spożywczych.
Probiotyki a jelita
Probiotyki zasiedlające jelita są bodaj najważniejsze. Nazywa się je również florą jelitową, mikroflorą, a czasem z angielskiego mikrobiotą.
Jak szacują naukowcy, w jelitach możesz mieć nawet 1000 różnych rodzajów mikroorganizmów. Bakterie probiotyczne stanowią przeważającą większość. I dopóki tak jest inne drobnoustroje (chorobotwórcze) nie mają zbyt wielkiego pola do popisu. Bo musisz wiedzieć, że w tym 1000 rodzajów uwzględniono też wirusy, grzyby i bakterie chorobotwórcze.
Mikroflora jelitowa zasiedla głównie jelito grube i okrężnicę. Jej aktywność biologiczna i fizjologiczna jest podobna do działania naszych narządów wewnętrznych. Stąd też bardzo często nazywa się ją dodatkowym lub zapomnianym narządem.
Podstawowe funkcje mikroflory jelitowej
Nauka potwierdziła, że bakterie jelitowe wytwarzają niektóre witaminy, z których korzysta nasz organizm. Przede wszystkim witaminę K i niektóre witaminy z grupy B.
Kolejnym ważnym zadaniem mikroflory jest zmiana włókien pokarmowym w zdrowe tłuszcze (maślany), które z kolei odżywiają ścianki jelit i są niezwykle ważne dla prawidłowego metabolizmu.
Probiotyki, za pośrednictwem swoich “produktów” pobudzają pracę układu immunologicznego, a wzmocnienie ścianek jelit utrudnia czy wręcz uniemożliwia przenikanie do organizmu wielu toksycznych substancji.
W rzeczywistości flora jelitowa może mieć znacznie większe znaczenie, bo badania wykazują, że w bardzo wielu chorobach mikrobiota jest niezrównoważona. Nawet choroby takie jak niedoczynność tarczycy mogą być powiązane ze złym stanem mikroflory. Pisałam o tym >> tutaj.
Probiotyki a zdrowie układu pokarmowego
Ten wpływ bardzo łatwo zaobserwować przy okazji antybiotykoterapii. Wiele osób, które nie biorą suplementów osłonowych (probiotyków właśnie) doświadcza w czasie i po antybiotykoterapii biegunek. To efekt zubożenia flory jelitowej o bakterie, które w pewnym sensie sterują również wypróżnianiem.
Ponadto probiotyki pomagają zwalczać objawy zespołu jelita drażliwego i wszystkie (dosłownie wszystkie) zaburzenia trawienia takie, jak gazy, wzdęcia, biegunki.
Bakterie są niezbędne do leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Więcej: jeśli masz wrzody żołądka również zainteresuj się probiotykami, bo pomagają one zwalczać Helicobacter pylori – bakterię odpowiedzialną za tę właśnie chorobę.
Podsumowując: jeśli masz jakiekolwiek problemy trawienne – zainteresuj się probiotykami.
Probiotyki a odchudzanie
Badania wykazały, że osoby otyłe mają inny skład mikroflory niż osoby o prawidłowej masie ciała.
I chociaż badania nie są jednoznaczne, aczkolwiek bardzo obiecujące, to coraz więcej osób stosuje probiotyki właśnie na odchudzanie.
Jeśli masz taki zamiar zwróć szczególną uwagę na bakterie ze szczepów
Lactobacillus rhamnosus i Bifidobacterium lactis oraz Lactobacillus gasseri. To one w badaniach zmniejszały otłuszczenie ciała badanych osób, i to znacznie bo o ok. 8,5% w ciągu 12 tygodni.
I teraz uważaj: są też takie szczepy (niestety nazw nie potrafiłam znaleźć), które podobno powodują wzrost masy ciała.
Mimo wszystko popularne u nas probiotyki raczej ją zredukują niż zwiększą.
Inne zdrowotne właściwości probiotyków
- Stany zapalne – bakterie probiotyczne zmniejszają je znacznie. A pamiętaj, że stany zapalne to czynnik towarzyszący wielu chorobom i wywołujący wiele chorób.
- Stan psychiki (depresje i lęki) – tu przydatne są dwa szczepy bakterii: Lactobacillus helveticus i Bifidobacterium longum. Wykazano, że łagodzą objawy u osób z kliniczną depresją.
- Cholesterol – wiele szczepów bakterii probiotycznych wpływa na jego poziom. Wpływają korzystnie zarówno na ilość tzw. dobrego jak i złego cholesterolu (dobry zwiększają, zły obniżają).
- Ciśnienie – probiotyki mogą je obniżać, choć w niewielkim stopniu.
- Zdrowie skóry – tu probiotyki na pewno są przydatne w leczeniu egzemy, ale też trądziku różowatego i pospolitego oraz innych chorób w tym autoimmunologicznych.
Bezpieczeństwo i skutki uboczne
Probiotyki są bezpieczne dla ludzi. W końcu pomagają nam żyć i przeżyć. Dosłownie. Jednak jeśli masz ubogą florę jelitową i / lub jest ona zubożona w jakiś sposób (niedobór jednych bakterii, nadmiar innych) to z chwilą, w której zaczniesz wzbogacać dietę o probiotyki lub stosować je w postaci suplementów możesz mieć na początku niewielkie skutki uboczne. Najczęściej są to gazy lub uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej. Jednak to szybko mija.
Jeszcze jedna ważna uwaga: u osób chorych na AIDS, zarażonych HIV lub cierpiących na inne bardzo poważne choroby probiotyki mogą być niebezpieczne.
W każdym takim przypadku należy zawsze stosować je pod nadzorem lekarza.
Jakie probiotyki? Ostatnio bardzo popularny jest Probiosin Plus – tu znajdziesz więcej informacji na jego temat.
Podsumowanie
Chyba nie przesadzę stwierdzając na koniec, że probiotyki są dobre na wszystko. Jak wszystko należy jednak dozować je z umiarem. I w żadnym wypadku nie traktować jako remedium na wszystkie choroby, bo choć one naprawdę pomagają, to jednak nie zawsze kuracja probiotykami wystarczy dla wyleczenia.
Źródła:
- http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0092867412001043
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25567038 i pozostałe publikacje w ncbi (hasła do wyszukiwania: probiotics, microbiota)
