Nie sądzę, bym zawarła tu jakieś BARDZO ważne informacje, w każdym razie wpis można chyba potraktować jako ciekawostkę. Mnie samą, na fali zainteresowania historią medycyny (a właściwie chirurgii dzięki Thorwaldowi i jego książkom), kwestia wynalezienia tabletek wydała się na tyle ciekawa, że postanowiłam poświęcić jej trochę uwagi i miejsca w tym blogu. Poznasz nie tylko rodzaje tabletek.
W poście postaram się odpowiedzieć na pytania: po co wynaleziono tabletki, czy warto je stosować (głównie w suplementacji diety)? Czego się wystrzegać? Jak działają tabletki oraz w jaki sposób i kiedy zawarte w nich substancje aktywne oddziałują na organizm.
Kiedy i po co wynaleziono tabletki?
Stało się to w XIX wieku. Usprawniono w ten sposób produkcję medykamentów, które dotychczas występowały w postaci płynów lub maści. Tabletki okazały się strzałem w dziesiątkę, bo dzięki ich szczególnej postaci (sucha masa) zwiększono wydajność i skuteczność lekarstw oraz ułatwiono ich aplikację.
Tabletki połyka się łatwiej niż gorzkie i cierpkie (najczęściej) lecznicze napary i lekarstwa o podobnej (niestałej) konsystencji.
Dodatkowy efekt “uprzyjemniający” przyjęcie lekarstwa zyskano dzięki zastosowaniu specjalnych powłok ochronnych i smakowych, np. z cukru. Tabletki powlekane cukrem mogą kryć w sobie najgorsze smakowe paskudztwa, a my i tak odczujemy słodycz. To motywuje do połknięcia tabletki – drażetki.
Rodzaje tabletek
Różnią się między innymi sposobem uwalniania leku. Część z nich rozpuszcza się niemal natychmiastowo w żołądku, inne trafiają do jelit, a jeszcze inne rozpuszczają się przez bardzo długi okres czasu. Pod tym kątem tabletki możemy podzielić na:
Tabletki dożołądkowe
Substancja lecznicza uwalnia się w górnej części przewodu pokarmowego, czyli w żołądku i na początku jelita cienkiego. Takie tabletki spotkamy najczęściej. Będą to leki i suplementy diety tj. tabletki minerałowo – witaminowe, supresanty apetytu i inne, podobne preparaty.
Tabletki o przedłużonym uwalnianiu
Proces uwalniania substancji leczniczej rozpoczyna się już w żołądku, ale de facto trwa na całej długości naszego przewodu pokarmowego. Głównym zadaniem takich tabletek jest doprowadzenie do momentu, w którym stężenie leku w organizmie utrzyma się na tym samym poziomie przez dłuższy okres czasu. Takie tabletki mogą działać od kilku do nawet 24 godzin i to bez konieczności uzupełniania dawki leku czyli połykania kolejnej tabletki. Efekt taki osiąga się poprzez zastosowanie nośników (substancji pomocniczych), które słabo rozpuszczają się w wodzie i substancjach organicznych obecnych w naszym przewodzie pokarmowym. Czasami producenci leków stosują też specjalne powłoki tzw. słaboprzepuszczalną warstwę zewnętrzną, która też opóźnia rozpuszczanie się leku.
Ważne: takich tabletek absolutnie nie wolno rozgryzać. Istota ich działania opiera się na stopniowym i powolnym uwalnianiu aktywnych substancji. Rozgryzienie lekarstwa nie tylko nam nie pomoże, ale może wręcz zaszkodzić (przedawkowanie!)
Tabletki dojelitowe
Produkowane są tak, by nie rozpuściły się w kwasie żołądkowym, a dopiero w jelitach. Jak osiągany jest ten efekt? Tabletki dojelitowe powlekane są specjalną substancją odporną na działanie kwasów wytwarzanych przez żołądek, za to rozpuszczającą się w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego.
Tabletki o szybkim uwalnianiu
W przeciwieństwie do innych lekarstw te rodzaje tabletek występują najczęściej w formie kapsułek, których powłoka rozpuszcza się w żołądku, bądź jelitach, a cała zawarta wewnątrz substancja aktywna w formie płynu niemal natychmiast trafia do naszych komórek i tkanek. Ostatnimi czasy efekt ten wykorzystuje się m.in. w produkcji środków przeciwbólowych.
Oprócz tego niektóre tabletki przeznaczone są do ssania – w ten sposób oddziałujemy miejscowo najczęściej na górne odcinki przewodu pokarmowego bądź układu oddechowego (przeziębienia itp). Inne stosuje się doodbytniczo – substancje aktywne działają wtedy w dolnych odcinkach układu trawiennego, jeszcze inne aplikuje się podskórnie – przykładem jest esperal wykorzystywany w leczeniu alkoholizmu.
To, do czego wykorzystujemy różne rodzaje tabletek jest już zupełnie odrębną kwestią. Niektórzy sięgają po nie jak po chleb – uzupełniają niedobory witamin i minerałów, używają w charakterze odżywek, które mają zadziałać od środka. Jeszcze inni posługują się tabletkami w odchudzaniu, a najczęściej (chyba) wykorzystujemy leki przeciwbólowe.
Walka z bólem i wszelkimi innymi dolegliwościami nigdy jeszcze nie była tak łatwa jak w obecnej dobie – w czasach wszechobecnej tabletki.
