Zdrowotne właściwości karczocha można wykorzystywać cały rok. Oczywiście najlepiej włączać to warzywo do diety zawsze wtedy, gdy tylko możemy. Jeśli jednak nie chcemy bawić się z przyrządzaniem go (co może wydawać się nieco skomplikowane) zawsze możemy sięgnąć po sok albo w ostateczności tabletki.
Czym są karczochy?
To warzywa. Oryginalnie występowały głównie w krajach śródziemnomorskich, jednak teraz uprawia się je w całej Europie, na Bliskim Wschodzie i w Ameryce. Od wieków są wykorzystywane w kuchni.
To warzywo, które jest uważane za trudne w obróbce, a to dlatego, że przede wszystkim należy zebrać je zanim całkowicie rozkwitnie. Potem należy umiejętnie obrać je z niejadalnych części, by dostać się do serca. To sprawia najwięcej kłopotów. Poza tym jest to mimo wszystko warzywo sezonowe. I nie kupisz go w każdym supermarkecie. W moich okolicach karczochy rzadko widuje się na sklepowych półkach.
Walory odżywcze karczocha
Podaję je za >> tym źródłem. Zgodnie z nim karczochy mają niską zawartość tłuszczów nasyconych i są bogatym źródłem błonnika, minerałów oraz witamin. Jednym słowem: jak to warzywa. W ich składzie znajdziesz witaminy: C, tiaminę, ryboflawinę, niacynę, kwas foliowy, witaminy A, E i D oraz witaminę K i B6. Jeśli chodzi o minerały to przodują tu wapń, cynk, żelazo, potas, mangan, fosfor i sód.
Reasumując: karczochy są jednocześnie niskokaloryczne i bogate w inne niż kalorie składniki odżywcze.
Oczywiście to nie tylko witaminy i minerały dają karczochowi silną zdrowotną moc. To również szereg innych bioaktywnych substancji (flawonoidy etc.). Ich wymienianie mija się wg mnie z celem. Skupmy się na właściwościach zdrowotnych.
Działanie przeciwnowotworowe
Zgodnie z danymi tej samej amerykańskiej instytucji, na którą powoływałam się już powyżej, karczochy mają najwyższy poziom antyoksydantów wśród produktów zaliczanych do warzyw. Antyoksydanty chronią przed wolnymi rodnikami. Te rodniki wywierają niesamowicie szkodliwy wpływ na nasze organizmy.
Swoje właściwości przeciwutleniające karczochy zawdzięczają nie tylko antyoksydantom witaminowym, ale w szczególności polifenolom, które występują w nich w bardzo dużej ilości. Polifenole z karczocha mają z kolei jedną niezwykle cenną właściwość – wykazują działanie chemoprewencyjne. To oznacza, że mogą spowolnić, zatrzymać, a nawet całkowicie odwrócić rozwój komórek nowotworowych.
Kolejnymi substancjami broniącymi przed rozwojem nowotworów są rutyna i kwercetyna – również występujące w karczochu.
W badaniach nad leczeniem raka prostaty, piersi, białaczki stwierdzono, że ekstrakt z liści karczocha może powodować tzw. apoptozę komórkową (śmierć komórki) komórek rakowych. W tych badaniach ekstrakt wstrzykiwano bezpośrednio do mas nowotworowych.
Przy dzisiejszym stanie zagrożenia nowotworami karczoch wydaje się być idealnym elementem prewencji i silnym sprzymierzeńcem w leczeniu.
Wpływ na serce i naczynia krwionośne
Składniki zawarte w karczochach bardzo dobrze wpływają też na zdrowie układu naczyniowo – sercowego. To dlatego, że mają zdolności wpływania na poziom cholesterolu. Zarówno tego dobrego jak i złego. W dzisiejszych czasach to prawdziwe dobrodziejstwo, bo bardzo wiele osób ma zbyt wysoki poziom cholesterolu i stale przyjmuje leki. Włączenie do diety karczocha może pomóc w zwalczaniu tej przypadłości.
I choć ja osobiście nie bardzo wierzę w całą antycholesterolową propagandę, to myślę, że choć trochę na cholesterol trzeba uważać i zadbać o prawidłowy balans pomiędzy tym dobrym i złym. Tak więc jedzmy karczochy.
Ciśnienie krwi
Jako warzywo bogate w potas karczochy bardzo pozytywnie działają na ciśnienie krwi. Potas ma zdolność do neutralizacji nadmiaru sodu, który z kolei je podwyższa.
Jedzenie karczochów zaleca się więc osobom leczonym na nadciśnienie i zagrożonym nadciśnieniem. Szczególnie dobrze sprawdzają się w profilaktyce nadciśnienia u diabetyków.
Zdrowie wątroby
Właściwości karczocha jako leku na różne dolegliwości wątroby odkryto bardzo dawno temu i tak go używano nie znając jeszcze mechanizmu jego działania. Okazuje się, że karczochy zawierają sylimarynę i cynarynę, które są wręcz kluczowe dla zdrowia i funkcjonowania wątroby.
Związki te ułatwiają oczyszczanie wątroby, a nawet (co zaobserwowano w kilku badaniach) poprawiają regenerację uszkodzonych i wytwarzanie nowych komórek wątroby.
Zdrowie układu pokarmowego
Była już mowa o wątrobie, która jest jednym z elementów układu pokarmowego. Czas na inne narządy, których zdrowie mogą poprawić karczochy.
I tak jako źródło błonnika karczoch doskonale wpływa na pracę jelit, co z jednej strony poprawia komfort trawienny, z drugiej – zapobiega m.in. nadwadze oraz chorobom powstającym na skutek niedoboru błonnika w pożywieniu.
O innych zaletach błonnika pisałam >> tutaj. Zajrzyj więc do tego artykułu.
Błonnik korzystnie wpływa na cały układ pokarmowy, ale karczoch dodatkowo poprawia też kondycję i funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego. Może łagodzić stany zapalne i promować produkcję żółci.
Lekarstwo na kaca
Tego działania łatwo się domyślić po przeczytaniu informacji o tym, że karczoch regeneruje wątrobę. Ponieważ to wątroba odpowiada za rozkład alkoholu i de facto większość alkoholowego detoxu, to karczochy pomagają i na tym polu.
Co ciekawe niektóre osoby po prostu żują liście karczocha by pozbyć się kaca po wcześniejszym pijaństwie. Podobno takie żucie też pomaga.
Zapobieganie wadom wrodzonym
To z kolei efekt wysokiego stężenia kwasu foliowego w karczochach. A kwas foliowy jest najlepszą prewencją przed wystąpieniem wad rozwojowych (cewa nerwowa) u noworodków.
Dlatego szczególnie w ciąży warto jeść karczochy.
Zdrowie kości
Karczochy zawierają magnez, fosfor i mangan, a te minerały są kluczowe dla zdrowia kości. Dzięki nim kościec zachowuje gęstość i jest mniej podatny na złamania.
Karczoch powinien więc stać się stałym elementem diety osób zagrożonych osteoporozą.
Lepszy metabolizm
W utrzymaniu prawidłowej wagi ciała pomaga już błonnik zawarty w karczochach, ale błonnik to nie jedyny składnik tego warzywa pomagający w odchudzaniu. Dzięki zawartości magnezu i manganu karczoch bardzo dobrze wpływa na metabolizm. Magnez bierze udział w syntezie białek i przyswajaniu wapnia, podczas gdy mangan uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, węglowodanów i białek.
Lepsza praca mózgu
Tu w zasadzie nie da się wskazać jednego elementu, który sprawia, że karczochy są zdrowe dla mózgu i układu nerwowego. Bo przede wszystkim bardzo dobre działanie wywierają nań antyoksydanty, które chronią otoczki komórek nerwowych przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki.
Ważna jest też sprawność krążenia, a o tę (jak już sobie wyżej powiedzieliśmy) również dbają karczochy.
Witaminy i minerały, ze szczególnym uwzględnieniem fosforu również poprawiają pracę mózgu.
Jak jeść karczochy?
Jak już wspomnieliśmy liście można żuć, ale najlepiej te młode, po odcięciu końcówek (kolców).
Najczęściej jednak karczochy serwuje się po ugotowaniu. Należy odkroić ciernie karczocha i wyciąć część pnia, która bywa gorzka w smaku. Tak oprawionego karczocha można po prostu ugotować i serwować na ciepło lub zimno z różnymi sosami.
Na rynku są też tabletki z ekstraktem z karczocha i soki. Te ostatnie są całkiem fajne, polecam szczególnie osobom, które nie mają dostępu do świeżych karczochów lub po prostu nie mają czasu i ochoty bawić się w ich przyrządzanie.
Najlepsze produkty z karczochem
Soków używam dość często, tabletek nie próbowałam, ale sądząc po popularności również są ok.
- Ekamedica sok z karczocha 1 l (ok. 30 zł) – tu sprawdź gdzie kupić + ceny,
- AlterMedica sok z karczocha 0,5 l (ok. 15 zł) – tu sprawdź gdzie kupić + ceny,
- Colfarm karczoch w tabletkach 60 tabletek (ok. 18 zł) – tu sprawdź gdzie kupić + ceny,
- Herbapol karczoch w kapsułkach 60 kapsułek (ok. 10 zł) – tu sprawdź gdzie kupić + ceny.
Źródła: publikacje na https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/, kryterium wyszukiwania: artichoke.
